Deprem bölgesini bekleyen felaket: Enkaz dağları

AFAD’ın rakamlarına göre 10 ilde yıkılan 18 bin 200 binanın yanı sıra, daha sonra yıkılma kararı verilen binaların milyonlarca metrekareyi bulacak enkazı, deprem bölgesi için büyük bir sağlık sorununu da beraberinde getiriyor. Molozların insan sağlığı için son derece tehlikeli olan asbest içerdiğini belirten uzmanlar, “Bu enkazın taşınması için gerekli dikkatin gösterilmesi insanların sağlıkları açısından son derece önemli. Bu enkazlar önemli ölçüde asbest içermektedir.Bu asbestin solunmaması, taşınırken dökülmemesi ve taban suyuna karışmasının önlenmesi gerekirken, tüm deprem bölgelerinde bu kurallara uyulmadı. Bu bağlamda hafriyat taşıyan araçların brandalarının tam korumalı olarak çekilmesi gerekirken, üstü açık bir şekilde taşıma yapıldı” şeklinde görüş bildiriyor.“DEPOLAMA ALANLARINA DİKKAT EDİLMEDİ”Uzmanlar, enkaz atıklarının özellikle demirlerden arındırılarak depolama alanlarına taşınması gerektiğini belirtirken, kuralların hemen tüm illerde ihlal edildiğini, bunun da geleceğe yönelik büyük sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına zemin hazırladığının altını çizdi ve şunları kaydetti:Moloz depolama alanlarının, tarım alanları, sulak alanlar, çayır ve meralar, dere ve dere yatakları gibi üretim ve çevre açısından kritik alanlarda seçilmemesi gerekiyor . Ayrıca, molozların demir ve diğer atıklar ayrıştırıldıktan sonra taşınması da, gerek alan kapsaması gerekse geri dönüşüm açısından çok önemliydi. Ancak ne ayrışma, ne taşıma, ne de diğer kurallara uyulmadı.“HATAY’I SIKINTILI GÜNLER BEKLİYOR”Depremden sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kurtarma ve diğer çalışmaları gerçekleştirdiği Hatay’da araştırmalar yapan Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Eski Genel Başkanı, CHP eski İstanbul Milletvekili ve şu anda CHP Parti Meclisi Üyesi olan  Doç. Dr. Gökhan Günaydın, deprem bölgesini bekleyen enkaz tehlikesini Hatay örneği ile şöyle açıkladı:Hatay’da yapılan hasar tespit çalışmaları sonucunda 158 bin bağımsız birimden 124 bininin yıkık, ağır hasarlı ve acil yıkılması gereken durumda olduğu belirlendi. Bu binaların ortaya çıkardığı moloz miktarı 15-18 milyon ton civarında. Bir TIR’ın yaklaşık 18 ton taşıyabileceği düşünüldüğünde 1 milyon hafriyat TIR’ının taşıması gereken enkaz demektir. Bunu diğer illerdeki enkazlarla değerlendirdiğinizde ortaya çıkan miktar milyonlarca ton enkaz demektir.DEPOLAMA ALANLARI YANLI SEÇİLİYORSadece Hatay’da ortaya çıkan 18 milyon ton molozun geçici olarak toplanması için 4 kilometre kare bir alanda 2.5 metrekare yüksekliğinde bir alan gerektiğini kaydeden Günaydın, “Bu ise 400 futbol sahası büyüklüğünde bir alana tekabül etmektedir” saptamasında bulundu. Gökhan Günaydın, depolama alanlarının seçimine dikkat edilmesi gerekirken bunun yapılmadığını da kaydettiği açıklamasında şöyle dedi:Depolama alanlarının, tarım alanları, sulak alanlar, çayır ve meralar dere ve dere yatakları gibi üretim ve çevre açısından kritik alanlarda seçilmemesi gerekmektedir. Hatay’da mevcut moloz alan seçimlerinin kent merkezine yakın tarım alanları üzerinde ve dere yataklarını tahrip eder nitelikte olduğu görülmektedir. Ayrıca, molozların demir ve diğer atıklar seçildikten sonra taşınması da gerek alan kapsaması, gerekse geri dönüşüm açısından çok önemliyken bu yapılmadı.KAHRAMANMARAŞ’TA ENKAZ DAĞI6 şubat depreminin merkezi ve en ağır hasarın yaşandığı kentlerden Kahramanmaraş’ta da durum Hatay’dan farklı değil. Kentteki enkazlardan kalan molozlar rastgele yerlere dökülürken, kentin Gaziantep Karayolu girişindeki Kahramanmaraş Hava Alanı yakılarında bir bölgede adeta enkaz dağı oluştu. Sanayi tesislerine de yakın bir bölgedeki bu merkeze özellikle DSİ’nin araçları sürekli moloz taşıyor. Ancak, yüksek bir alanda olmasının yanı sıra kentin neredeyse içinde olan bu alanda esen hakim rüzgarlar, içinde asbest ve diğer sağlığa zararlı maddeler bulunan toz bulutlarını kente taşıyor.Taşıma yapan araçlar brandasız olarak taşıma yapıyor.  CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç enkaz atıklarının kurallara uygun olarak taşınıp, depolanmamasıyla ilgili olarak, “Nereye buluyorlarsa oraya enkaz döküyorlar. Derelere, dere yataklarını enkaz atıklarıyla doldurdular” diye tepki gösterdi.ADIYAMAN’DA KENT MERKEZİNE DÖKÜLÜYOR7 şubat depreminde adeta yerle bir olan ve adı “Acıyaman” olarak anılmaya başlanan Adıyaman’da ise molozlar üstü açık kamyonlarla, hem de kentin girişinde, OSB kapısına çok yakın bir alana dökülüyor. Apartmanlara çok yakın olarak dökülen moloz yığınlarından kalkan toz bulutları ise kente yöneliyor. Karapınar Bölgesi’ndeki yeni yeni moloz toplama alanının dere kenarında oluşmasının sağlık sorunlarının yanı sıra, muhtemel bir sel felaketinde de sıkıntı yaratabileceği belirtiliyor.GAZİANTEP’İN İKİ İLÇE MERKEZİNDE TEHLİKEDepremde en fazla zarar gören Gaziantep’in Nurdağı ve İslahiye İlçesi’nde de enkaz atıkları ilçe merkezlerine 1-2 kilometre uzaklıktaki tarımsal alan içindeki bölgelere dökülüyor. İslahiye’de eski meslek yüksek okulu binasının yanındaki boş alan, Nurdağı’nda ise ilçe merkezinden Gaziantep ve Kahramanmaraş yolu üzerindeki  ilçeye 1 kilometre uzaklıktaki alan enkaz toplama alanı olarak kullanılıyor. Bu ilçelerde enkazlardaki atık demirler toplama alanında molozdan ayrıştırılarak kamyonlarla gri dönüşüme taşınıyor.