Ancak Rus kuvvetleri Perşembe sabahı Ukrayna’ya şiddetli bir saldırı başlatırken , NATO ülkeleri bir üye ülkeye saldırılmadığı sürece Rusya’ya karşı savaşa girmeyecek.
Ukrayna’nın askeri ittifaka katılma arzusunu dile getirmesi, ancak Rusya’nın daha doğuya doğru NATO genişlemesine karşı şiddetli muhalefeti nedeniyle büyük ölçüde dışarıda kalması nedeniyle Ukrayna’daki çatışmanın dışında kalma kararı NATO için zor bir zamanda geldi. Şimdiye kadar, Rusya’nın komşu ülkesine yönelik geniş kapsamlı saldırısı, hava saldırıları veya bombardımanlarla şehirleri ve üsleri vurarak Ukrayna sınırlarıyla sınırlı kaldı, ancak yakınlardaki bazı NATO ülkeleri yüksek alarmda ve resmi olarak diğer üyelerden ittifakın ele alınması gerekip gerekmediğini tartışmalarını istedi. toplu eylem.
İşte Doğu Avrupa’da artan gerilimlerde NATO’nun rolü hakkında bilmeniz gerekenler.
Rusya’nın saldırısına NATO’nun yanıtı ne oldu?
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya’nın hareketlerini “acımasız bir savaş eylemi” olarak nitelendirdi ve Perşembe sabahı, Rusya’nın bir üye ülkeye saldırması durumunda askeri ittifakın topraklarının “her santimini” savunacağını doğruladı – askeri uzmanların söylediği gibi bir sonuç.
Devam eden savaşa ve artan kayıplara rağmen, NATO Ukrayna’ya asker göndermeyecek, bunun yerine kendi doğu kanadını güçlendirecek.
Stoltenberg, 24 Şubat’ta düzenlediği basın toplantısında, “Ukrayna’ya NATO birlikleri yerleştirme planımız yok” dedi. NATO bölgesi.”
NATO’nun planlarını açıklamasından saatler sonra, ABD Başkanı Joe Biden de Ukrayna’ya herhangi bir kuvvet göndermeyeceğini doğruladı. ABD’nin halihazırda Avrupa’da konuşlanmış yaklaşık 90.000 askeri var ve bunların çoğu Almanya’da bulunuyor ve bu hafta Almanya’ya 7.000 asker daha yerleştirecek .
Biden Perşembe öğleden sonra, “Eğer [Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin] NATO ülkelerine taşınmışsa, biz de dahil olacağız” dedi. “İyi haber şu ki, NATO her zamankinden daha birleşik ve daha kararlı.”
Ancak Rus birlikleri bir gecede Ukrayna’yı işgal etmeye devam ederken, NATO 25 Şubat’ta tarihte ilk kez ihtiyati tedbir olarak savaşa hazır yanıt gücünün bir kısmını Doğu Avrupa’ya konuşlandıracağını duyurdu. NATO, Ukrayna’ya asker göndermeyi taahhüt etmese de, hava savunması da dahil olmak üzere Ukrayna’ya silah göndermeye devam edecek.
Ukrayna neden NATO’da değil?
Ukrayna’nın Sovyetler Birliği’nin bir parçası olan komşu ülkelerinden bazıları son yıllarda NATO’ya katıldı. Ancak Ukrayna ile Rusya arasındaki derinleşen çatışma, Ukrayna’nın ittifaka dahil olma isteğini karmaşıklaştırdı.
2008’de NATO, Ukrayna ve Gürcistan’ın ittifakın yönetişim ve şeffaflık standartları gibi bir dizi kriteri karşılamaları halinde üye olacaklarını duyurdu. NATO’ya katılmak Ukrayna için en önemli öncelik haline geldi, ancak ülkenin üyelik hedefi çok az ilerleme kaydetti. Bazı NATO üyeleri gecikmenin kaynağı olarak Ukrayna’nın yolsuzluk tarihini gösterirken, diğerleri 1990’ların ortasındaki demokrasiye geçişin hala titrek olduğunu söylüyor. Diğer NATO üyeleri, Ukrayna’nın ittifaka katılması durumunda Rusya’nın agresif tepki vereceğinden korkuyor.
Ukrayna’nın İngiltere büyükelçisi BBC’ye , ülkenin NATO’ya katılma arzusunun Rusya tarafından tehdit ve şantajla karşılandığını söyledi . Ancak 2019’da Ukrayna , anayasasını NATO’ya tam üyelik hedefini içerecek şekilde değiştirdi, bu nedenle baskı muhtemelen devam edecek.
NATO Ukrayna’yı almamış olsa da, daha önce ulusun Rus saldırganlığına karşı korunmasına yardımcı oldu. 2014’te Rusya, Kırım’ı ilhak ettiğinde ve doğu Ukrayna’yı işgal ettiğinde, NATO Rusya ile işbirliğini askıya alarak ve Kiev’in savunma yeteneklerini artırarak karşılık verdi. Askeri eğitimler düzenledi, bölgeye asker gönderdi ve siber savaş korumalarını finanse etti. Ancak savaşa askeri olarak katılmadı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky geçen hafta NATO’ya katılma olasılığı hakkında “Kapının açık olduğu söylendi” dedi. “Ama şimdilik, hiçbir yabancının içeri girmesine izin verilmiyor.”
4. ve 5. Maddeler nelerdir?
Uzmanlar şu anda NATO ülkelerine bir saldırı olasılığının düşük olduğunu söylese de, birkaç üye ülke NATO anlaşmasının 4. maddesi uyarınca güvenlik istişarelerinin düzenlenmesi çağrısında bulundu. Madde 4, “Taraflardan herhangi birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı veya güvenliği herhangi birinin görüşüne göre tehdit edildiğinde, ülkelerin birlikte istişare edeceklerini” belirtir.
4. Madde kapsamındaki istişare, herhangi bir önlem alınacağını garanti etmez, ancak hızlı görüşmelere izin verir. İttifak 1949’da kurulduğundan bu yana altı kez çağrıldı, en son olarak Türkiye tarafından Şubat 2020’de, düzinelerce Türk askeri Suriye hükümet güçleri tarafından kuzeybatı Suriye’de muhaliflerin elindeki bölgelerde öldürüldükten sonra.
O zaman, üye ülkeler, ittifakın bir üye ülkeye yönelik saldırının herkese karşı bir saldırı olarak kabul edildiğine ilişkin beyanını özetleyen 5. Maddeyi uygulamadılar. 5. Maddeye başvurmak, tüm NATO ülkelerinin, bir üyeye saldırıya uğraması durumunda, büyük olasılıkla savaşta bir araya gelme sözü vermesi anlamına gelir. 11 Eylül 2001 terör saldırılarından sonra sadece bir kez çağrıldı. NATO, saldırıya uğrarsa üyelerini savunacağını gayrı resmi olarak önermiş olsa da, 5. Maddeyi kullanmak, daha somut bir eylem planını temsil eden önemli bir adım olacaktır.
Stoltenberg, “İttifakı saldırganlıktan korumak için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz” dedi. “5. Madde kapsamındaki toplu savunma taahhüdümüz sağlamdır.” dediç
Rusya’nın NATO’ya karşı tutumu nedir?
Rusya’nın NATO’nun genişlemesine yönelik kararsızlığı, büyük ölçüde Batı ile Rusya arasındaki Soğuk Savaş sonrası gerilimden kaynaklanıyor.
1949’da eski Sovyetler Birliği’ne karşı bir siper olarak kurulan NATO, o zamandan beri çoğu Sovyetler Birliği’nin veya uydularının bir parçası olan 30 ülkeye ulaştı. Bu blok artık mevcut olmasa da, NATO’nun Avrupa çapında büyümesi ve doğuya doğru genişlemesi Rusya tarafından ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit olarak görülüyor.
Özünde Rusya, NATO’nun birincil amacının Rusya’yı zayıflatmak olduğuna inanıyor. NATO’nun herhangi bir genişlemesini kendi çıkarlarına doğrudan bir tehdit olarak görüyor ve Ukrayna’nın üyeliği muhtemelen ülkenin Rusya’nın etki alanından uzaklaştırılması anlamına geliyor. Putin 2005’te “Sovyetler Birliği’nin çöküşünün yüzyılın büyük bir jeopolitik felaketi olduğunu” iddia etti.
Rusya Federasyonu Federal Meclisine yıllık konuşmasında , “Rus ulusuna gelince, gerçek bir drama oldu” dedi . “On milyonlarca eş vatandaşımız ve yurttaşımız kendilerini Rus topraklarının dışında buldu. Üstelik parçalanma salgını Rusya’nın kendisine de bulaştı.”