Olcaytu Han: Moğol Hükümdarı Kimdir?

Olcaytu Han: Moğol Hükümdarı Kimdir? Olcaytu Han, 12 Zilhicce 680’de (24 Mart 1282) doğmuş bir İlhanlı Hükümdarıdır. Babası Budist, annesi Nestûrî-Hıristiyan olan Olcaytu, çocukluğunda farklı isimlerle anıldı. Ağabeyi Gāzân Han ile birlikte Müslüman olduktan sonra Muhammed Hudâbende (Abdullah) adını aldı. Olcaytu, Argun Han’ın oğlu olarak doğdu. Argun Han’ın ölümünün ardından yerine kardeşi Geyhatu Han geçti, ancak bu dönemde yaşanan kargaşa sonucu Argun’un büyük oğlu Gāzân Han tahtı ele geçirdi (694/1295).

Olcaytu’nun tahta geçmesiyle İlhanlı Devleti, dış tehditlerle karşı karşıyaydı. Memlükler’e karşı savaşın devam etmesi planlanmasına rağmen Olcaytu, barışı tercih etti. Ancak ülkede istikrar sağlama gerekliliği ve Memlükler’den gelen mülteci akını nedeniyle daha sonra Memlükler’e yeni bir sefer düzenlemek zorunda kaldı. Ancak bu seferde Rahbe Kalesi dışında büyük başarı elde edilemedi (Şevval 712 / Şubat 1313).

Olcaytu ayrıca Moğol İmparatorluğu’nun doğu ve batı ilişkilerini sürdürdü. Avrupalı hükümdarlar, onun kutsal toprakları kurtarmak için Hıristiyan olmasını umuyorlardı. İçeride de zorluklarla başa çıkmak zorunda kaldı, özellikle Anadolu’da Selçuklu hâkimiyetinin sona ermesinin ardından çıkan isyanlarla mücadele etti (715/1315).

Olcaytu’nun döneminde mimari ve sanat projelerine de öncülük etti. Çeşitli İslam sanatlarına ilgi gösterdi ve bu alanları destekledi. Ayrıca coğrafya ve topografya ile de ilgilendi, yolların ölçülmesini ve mesafe taşlarının dikilmesini sağladı. İnşa ettirdiği Sultâniye türbesi, İslam mimarisinin görkemli bir örneğidir.

Ayrıca, Olcaytu döneminde İslam dünyasındaki siyasi ve dini ilişkiler önem kazandı. Önceleri Sünni olan Olcaytu, 709 (1309-10) yılında Şii mezhebini benimsemeye karar verdi. Dönemin önemli sufileri, tarikat liderleri ve Şii alimlerle yakın ilişkiler kurdu.

Olcaytu Han’ın hükümdarlığı, İlhanlı İmparatorluğu’nun tarihinde önemli bir dönemi temsil eder. Bu dönemde İmparatorluk, iç ve dış tehditlerle başa çıkmak için çeşitli zorluklarla karşı karşıya kaldı.

Kuruluş Osman Dizisi ile birlikte Olcaytu Han özellikle Osmanlı Hanedanı ile mücadele edecektir.